تورم نزدیک به ۹۰ درصدی برخی کالا‌های غذایی باعث شده جامعه دچار مشکلات جدی برای تامین غذای باکیفیت شود. ادامه این روند با سیاست‌های دولت و شکست طرح‌های حمایتی از جمله کالابرگ الکترونیک، طبقه فرودست را هر روز بیشتر از قبل با بحران غذایی مواجه می‌کند.
سهراب دل انگیزان، استاد اقتصاد، درباره افزایش تورم مواد غذایی تا نزدیک ۹۰ درصد به «انتخاب» گفت: عوامل زیادی روی تورم مواد‌غذایی موثر‌اند. در کشورما نهاده‌های اصلی مواد‌غذایی منشا داخلی ندارند. بخش عمده منشا داخلی آن‌ها از بین رفته است. در سال‌هایی که ما سرشار از درآمد نفتی بودیم با واردات بی رویه حوزه‌های غذایی که می‌شد با توسعه تکنولوژی به رشد برسند و کالای مطلوب تولید کنیم به وضعیت فعلی رسیدیم. متاسفانه در زمانیکه باید سرمایه‌گذاری تکنولوژیک میداشتیم فقط واردات کردیم.
وی در ادامه اشاره کرد: در زمان قاجار فقط مواد‌غذایی به صورت خودکفا تولید می‌شد. آن زمان جمعیت ۱۵ میلیون نفر بود و مواد‌غذایی در داخل تولید می‌شد. اما با رشد جمعیت توسعه تکنولوژی مواد غذایی به سمت و سویی رفت که حداقل بعد از انقلاب به سمت واردات نهاده‌های اصلی حرکت کرد. مثلا در گوشت و مرغ و ماهی نهاده‌های اصلی را وارد می‌کنیم. گوشت ماهی در داخل تولید می‌شود، اما نهاده‌های آن وارداتی است. در شرایط کنونی این مسئله قیمت کالا را با دلار یکسان می‌کند. اگر در ابتدای سال ۱۴۰۱ دلار ۲۴ هزار تومان بود و در آخر سال صد درصد رشد داشته است، به مواد‌غذایی نیز منتقل می‌شود. البته الان دلار در دامنه ۴۹ هزار تومان است، اما تاثیر کاهش قیمت را در کالا‌های غذایی نداریم، چون دستمزد‌ها نیز رشد می‌کنند و چسبندگی قیمت شکل می‌گیرد.
او افزود: در شرایط کنونی وقتی مشکل آب داریم دیگر نمی‌شود مواد غذایی تولید کرد. بار تولید در این وضعیت به مناطق دیگر منتقل می‌شود که ناچار به تحمل تنش آبی می‌شوند و باز هم تولید کاهش می‌یابد. از طرف دیگر با یک جمعیت رو به رشد و شهرنشین مواجه هستیم. نرخ شهرنشینی بالا و تمایل به رفاه باعث می‌شود تورم مواد‌غذایی نیز بالا برود. ۳۰ درصد غذای تولید شده در ایران هدر می‌رود و باعث می‌شود عرضه از تقاضا جا بماند و قیمت مواد‌غذایی رشد کند.
او افزود: ما در بهار ۱۴۰۱ وقتی رئیسی و دولت او قصد داشتند دلار ۴۲۰۰ تومانی را حذف کنند، این تذکر را همراه خیلی از اقتصاددان‌ها به او دادیم که این مسئله می‌تواند یک اثر عامی کوتاه، با آثار جانبی روی تمامی کالا‌های غذایی و به‌صورت بلند‌مدت داشته باشد.
دل انگیزان درباره تجربه تاریخی تورم ۸۰ درصدی در مواد غذایی گفت: تقریبا زمانیکه تورم صد درصدی داشته‌ایم در سال‌های جنگ جهانی دوم و شرایط اشغال بوده است. بعد از پایان سال ۱۳۲۸ وارد یک دوره کنترل تورمی می‌شویم واز سال ۱۳۳۸ تا ۱۳۴۹ نرخ تورم زیر ۵ درصد داشتیم. به خصوص از سال ۴۲ که آقای عالیخانی اقتصاد را مدیریت می‌کنند نرخ تورم کمی را تجربه کردیم. دقیقا یکسال بعد از جنگ تورم ۲۶ درصد می‌شود. البته آن زمان کشور توان تولید مواد‌غذایی به اندازه مردم را داشت، اما الان با جمعیت فعلی ندارد. ما نصف مواد‌غذایی مورد نیازمان را تولید می‌کنیم. البته هیچ کشوری توان تولید صد درصدی ندارد، همه کشور‌ها تعامل را انتخاب می‌کنند، چون خودکفایی می‌تواند زیان‌بار باشد.
