گروه دیپلماسی – علی ودایع: سفر دبیرکل آژانس بین‌المللی اتمی به ایران یک اتفاق ویژه محسوب می‌شود. شرایط خاورمیانه و منطقه به شکل غیرقابل اجتناب به سمت برخورد سخت در حال حرکت است ؛ وضعیتی که ممکن است تبعات غیرقابل محاسبه‌ای داشته باشد. گروسی که گاهی به میخ می‌زند و گاهی به نعل، به تهران آمد تا در آستانه نشست شورای حکام برآوردی جدیدی از برنامه هسته‌ای ایران داشته باشد.
به گزارش مردم سالاری آنلاین ،«رافائل گروسی» چهارشنبه شب وارد تهران شد تا یک پنج‌شنبه شلوغ را در ایران تجربه کند. او در گذشته هم به ایران سفرهایی داشته است اما این بار معادلات دچار تغییرات اساسی شده است. جنگ غزه، حملات رژیم صهیونیستی و تهدید علیه اماکن اتمی، وعده صادق و پایان صبر تهران، بازگشت مجدد «دونالد ترامپ» به ریاست جمهوری آمریکا و احتمال فروپاشی نظام جهانی اتمی روی سفر مدیرکل آژانس سنگینی می‌کرد.
گروسی با «مسعود پزشکیان» رئیس جمهوری، «سید عباس عراقچی» وزیرامورخارجه و «محمد اسلامی» رئیس سازمان انرژی اتمی ایران دیدار و رایزنی کرد. او می‌گوید ایران در مرکز تنش است و امکان مانور وجود ندارد یا در شبکه ایکس درباره دیدارش با رئیس جمهور پزشکیان می‌نویسد: «در این ملاقات فرصت شد تا رویکرد و تلاش‌هایم را برای پیشرفت در یکی از چالش‌برانگیزترین مسائل در دستورکار حوزه بین‌الملل توضیح دهم.»
در نبرد واژگان و ادراک‌ها، مقامات ایرانی تلاش کردند توجهات گروسی را به نقطه کانونی بحران بازگردانند: «اسرائیل».
استقبال آمریکا از رایزنی‌های تهران و آژانس
خبرنگاری از «ودانت پاتل» معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در نشست خبری سوال کرد، «همانطور که می‌دانید گروسی در ایران حضور دارد و به امروز در یک جلسه مطبوعاتی اعلام کرد که قصد دارد از تاسیسات هسته‌ای فوردو و نطنز دیدار کند نظر شما چیست آیا ایران در حال تغییر رویکرد است؟»
این مقام وزارت خارجه آمریکا پاسخ داد: «ما برای در نظر گرفتن هر نشانه‌ای از تغییر رفتار و رویکرد ایران با احتیاط عمل می‌کنیم. ما می‌خواهیم این تغییر را به صورت عملی مشاهده کنیم نه اینکه تنها شاهد بروز نشانه‌های تغییر و اظهارات ایران باشیم.»
معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در عین حال با تکرار ادعاهای واشنگتن مدعی شد: «همه گزینه‌های ما روی میز باقی می‌ماند، زیرا با توجه به این که ما شاهد تشدید تنش‌های ایران در سراسر جهان، از جمله تشدید تنش‌های هسته‌ای بوده‌ایم، و سابقه این کشور در عدم همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در موضوعات باقی مانده را شاهدیم، ما فکر می‌کنیم سفر مدیرکل به ایران اقدام مناسبی است.»
او همچنین افزود: ما با اظهارات مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مبنی بر اینکه برای حل اختلافات میان ایران و آژانس زمان اهمیت زیادی دارد، موافقیم.
این سخنگوی وزارت خارجه آمریکا برغم اینکه سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا نیز گفته اند که ایران تصمیمی برای ساخت سلاح هسته‌ای ندارد، مدعی شد: «همانطور که رئیس جمهور آمریکا و همچنین وزیر امور خارجه ما بارها اعلام کرده‌اند ما می‌خواهیم اطمینان یابیم که ایران هرگز به سلاح هسته‌ای دست پیدا نمی‌کند. ما همچنان از ابزار مختلف موجود برای دستیابی به این هدف استفاده خواهیم کرد و همه گزینه‌ها همچنان روی میز هستند.»
پاتل در ادامه ادعاهایش افزود: زیرا با توجه به این که ما شاهد تشدید تنش‌های ایران در سراسر جهان، از جمله تشدید تنش‌های هسته‌ای بوده‌ایم، و سابقه این کشور در عدم همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را در موضوعات باقی مانده شاهد هستیم، فکر می‌کنیم سفر مدیرکل به ایران اقدام مناسبی است.
معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در پاسخ به این سوال که سه کشور اروپایی آلمان، انگلیس و فرانسه در شورای حکام آژانس سعی خواهند کرد یک قطعنامه علیه ایران تصویب کنند آیا آمریکا همراه با این تلاش‌ها است؟ پاسخ داد: «ما پیش از برگزاری جلسه شورای حکام با سه شریک اروپایی خود گفتگو خواهیم کرد و به صورت کلی از این تلاش‌ها حمایت می‌کنیم تا ایران را پاسخگو کنیم.»
پاتل تصریح کرد: « بیش از این وارد جزئیات نمی‌شوم اما به همکاری با دیگر اعضای شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادامه خواهیم داد تا از همکاری کامل ایران با آژانس اطمینان حاصل کنیم.»
دیدار ضروری با عراقچی
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سفر به ایران، نخستین ملاقات خود را در تهران با وزیر امور خارجه کشورمان آغاز و این دیدار را «ضروری» توصیف کرد. در جریان این ملاقات، دو طرف درباره مسیر همکاری‌های میان ایران و آژانس بحث و تبادل نظر کردند.
وزیر امور خارجه به خبرنگاران گفت: من به آقای گروسی اعلام کردم که جمهوری اسلامی ایران آماده مذاکرات هسته‌ای و همکاری در چهارچوب توافقات قبلی با آژانس است؛ البته این همکاری بستگی به این دارد که طرف‌های مقابل تا چه میزان برای این مساله جدی هستند.
وی تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران با حسن نیت تعهدات برجامی خود را انجام داد، اما طرف مقابل از این توافق خارج شد. از آنجا که ما به صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود اطمینان داریم مشکلی برای همکاری با آژانس نداریم و آماده ادامه همکاری‌هایمان هستیم؛ البته این مساله منوط به همکاری و انجام تعهدات طرف مقابل است.
اظهارات وزیر امور خارجه، در پاسخ به تهدید اخیری است که سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان موسوم به تروئیکا برای ارائه قطعنامه ضد ایرانی در نشست آتی شورای حکام مطرح کرده‌اند.
عراقچی با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) که به نظر می‌رسد برای مخاطب اروپایی تنظیم شده است، تصریح کرد: ایران هرگز میز مذاکره درباره برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز خود را ترک نکرده است. اکنون توپ در زمین اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی است. ما آماده مذاکره بر اساس منافع ملی و حقوق غیرقابل‌انکار خود هستیم، اما تحت فشار و ارعاب حاضر به مذاکره نیستیم.
بازی خطرناک آژانس موضع صرح ایران
عصر پنج شنبه، وقتی محمد اسلامی وارد سالن نشست خبری مشترک با گروسی شد، بدون هیچ مقدمه‌ای سر اصل مطلب رفت و سخنانش را اینگونه شروع کرد: «دیدار امروز ما در این مقطع زمانی که نظام استکباری به‌شکل بدون قید و شرط از نسل کشی رژیم صهیونستی حمایت می‌کند از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است. این حمایت‌ها سبب خدشه‌دار شدن حیثیت و اعتبار سازمان‌های بین‌المللی شده و سازمان‌های وابسته به سازمان ملل از جمله آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باید بر اساس مسئولیت خود نقش آفرین باشند».
اسلامی افزود: هرگونه قطعنامه در امور هسته‌ای ایران با پاسخ فوری ایران روبرو خواهد شد و آنها بارها تجربه کردند ایران تحت تاثیر فشارها قرار نخواهد گرفت و برنامه خود را در چارچوب منافع ملی خود پیش خواهد برد.
وی تاکید کرد: صدور قطعنامه به طور طبیعی این حق را ایجاد خواهد کرد که اقدامات متقابلی داشته باشیم. موضوع اصلی این است که اگر مسیر تقابل و قطعنامه و اخلال در برابر ایران توسط طرف مقابل اتخاذ شود پاسخ متقابل خواهد گرفت .اقدامات لازم رو انجام خواهیم داد.
معاون رئیس جمهور افزود: ایران مسیر تعامل را همواره طی کرده است، ایران یک و نیم سال تمام تعهدات را در برجام انجام داد اما طرف مقابل از توافق خارج شد و نه تنها به تعهدات خود عمل نکرد بلکه تحریم‌های شدیدتری هم وضع کرد. اگر مسیر تعامل را در پیش بگیرند ایران هم اهل تعامل است اما اگر مسیر دیگری برگزینند ایران هم تصمیمات لازم را خواهد گرفت.
اسلامی بیان کرد: وجه تفاوتی که بین ایران و سایر کشورها وجود در بحث هسته‌ای وجود دارد بهانه‌ای بوده است که بر مبنای آن بهانه ایران تحت تحریم‌های شدید و به قول خودشان فلج کننده قرار گرفته است. طبیعی است وقتی که شما تحت تحریم هستید کشورهایی که می‌توانند با شما همکاری کنند همکاری نمی‌کنند. در این شرایط جمهوری اسلامی ایران با تحقیقات درون زا تونست خودش را به این تراز برساند و این نکته بسیار مهم و کلیدی است.
رئیس سازمان انرژی اتمی عنوان کرد: رسیدن به این تراز و به این قابلیت برای کشورهایی که با منافع ما ناسازگاری نشان می‌دهند پذیرفتنی نیست به همین دلیل به پرونده سازی‌هایی از این دست که در ۲۰ سال گذشته آن را شاهد بودیم دست زدند.
تاکید بر امنیت هسته‌ای
مدیرکل آژانس در پاسخ به این سوال که «شما نسبت به تداوم اطلاعات در خصوص راستی‌آزمایی موارد مربوط به پادمان ابراز نگرانی کرده‌اید، طبق گزارش‌های آژانس، آنچه اتفاق افتاده مربوط به ساخت ماشین‌های سانتریفیوژ در چارچوب برجام بوده و ارتباطی با مواد هسته‌ای که همگی تحت پادمان است، ندارد.
برخی کارشناسان معتقد هستند چنین اظهاراتی بدون مبنای منطقی قانونی باعث گمراهی و باعث ایجاد تنش سیاسی بین کشورهای عضو و به خطر انداختن روابط مبتنی بر اعتماد که بین آژانس و ایران وجود دارد، می‌شود»، گفت: در حوزه راستی‌آمیزی مهم است که ما به ازای آن وجود داشته باشد. اینکه لیست مواد هسته‌ای موجود باشد و اینکه چه قابلیت‌هایی توسعه پیدا کرده است، باید همه چیز روشن و شفاف باشد.
گروسی ادامه داد: نه‌تنها درباره ایران، بلکه برای همه کشورها روال اینگونه است. آژانس باید این فرصت را داشته باشد تا ظرفیت راستی‌آزمایی خود را درباره فعالیت‌های هسته‌ای کشورها انجام دهد به‌ویژه درباره ایران که امکان نیل به یک توافق محکم بین ایران و جامعه بین‌المللی وجود دارد و برای این کار می‌بایست دانش و اطلاعات قابل اعتماد داشته باشیم.
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در پاسخ به سوالی درباره اینکه قبل از سفر به ایران از متزلزل‌شدن فضا درباره برنامه هسته‌ای ایران سخن گفته بود و منظور او از این اظهارنظر چیست و همچنین مدیریت تنش‌های سیاسی احتمالی با روی کار آمدن ترامپ، گفت: با توجه به تنش‌های بین‌المللی، فضا برای دیپلماسی کوچک شده، پس در این شرایط وظیفه من است که راه‌حل‌های فنی منصفانه را پیدا کنیم که تنش‌ها افزایش پیدا نکند. سیاست‌ها و تصمیمات، نتایج شرایط هستند و ما در این شرایط می‌توانیم گام‌های عملی را برداریم که به دولت جدید آمریکا و جامعه بین‌الملل نشان دهد که ما می‌توانیم بر روشی تفاهم کنیم، شفاف‌سازی کنیم و راه‌حل ارائه دهیم و بر مبنای این راه‌حل، پیشرفت وجود خواهد داشت.
دنبال راه حل در تهران
گروسی همچنین در پاسخ به سوالی درباره اینکه آیا ادامه تحریم‌ها قابل توجیه است و همچنین تهدید مقام‌های رژیم صهیونیستی درباره حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران گفت: ما در تهران هستیم که به‌دنبال راه‌حل باشیم. سیاست‌های دولت‌ها بسته به شرایط و واقعیت‌های روی زمین، در حال تغییر هستند اما تلاش من به‌عنوان دبیرکل آژانس تحلیل شرایط نیست، وظیفه من پیدا کردن مسئله و ارائه راه‌حل است. مسئله این است که تنش‌هایی وجود دارد و ایران در مرکز آن است و وظیفه من این است که یک راه‌حل را برای تنش پیدا کنم و من مطمئن هستم که این راه‌حل قابل دسترسی است.
او در ادامه گفت: اگر این راه‌حل پیدا شود، می‌توانیم از جنگ جلوگیری کنیم و از وقوع هرگونه خصومت از جمله حمله به تاسیسات اجتناب کنیم.
من در سخنرانی‌های خود در شورای امنیت در خصوص هرگونه حمله به تاسیسات اتمی به‌ویژه در اوکراین صحبت کردم. حمله به این تاسیسات براساس حقوق بین‌الملل غیرقانونی است و نباید انجام شود. فکر می‌کنم ما قادر هستیم بتوانیم راه‌حلی را پیدا کنیم و بدون هیچ‌گونه خستگی باید در این مسیر تلاش کنیم.
مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در پاسخ به سوالی در مورد این که چرا شما در مورد برخی از تهدیدات صورت گرفته مبنی بر احتمال حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران از سوی رژیم صهیونیستی موضعی نگرفته‌اید، گفت: من مشخصا اعلام کرده‌ام که تاسیسات هسته‌ای نباید در معرض حمله قرار بگیرد چرا که این موضوع تاثیرات مخرب در حوزه‌های مختلف به خصوص بیولوژیک و محیط زیست به همراه دارد و دبیرخانه سازمان و اعضای آژانس در این ارتباط موضع گرفته‌اند.