گروه بین الملل- علی ودایع: بازی آخر بایدن در کی یف منجر به یک گره بزرگ در کلاف سردرگم جنگ اوکراین شده است. عمق خاک روسیه برای اولین بار توسط موشک آمریکایی اتکمز هدف قرار گرفته است ؛ وضعیتی که منجر به تسریع در امضای پوتین پای بازبینی دکترین اتمی روسیه شد.
به گزارش مردم سالاری آنلاین ،«جو بایدن» که روزهای آخر خود را در کاخ سفید سپری میکند؛اجازه استفاده اوکراین از موشک «اتکمز» (ATACMS) را صادر کرد. گفتنی است که برد موشک مذکور ۳۰۰ کیلومتر بوده و قادر به حمل کلاهکی ۲۱۴ کیلوگرمی میباشد.«ولودیمیر زلنسکی»، نخست وزیر اوکراین هم که برای به آتش کشیدن خاک روسیه به آب و آتش میزد ؛ از فرصت استفاده کرد. نیروهای مسلح اوکراین دیروز(سه شنبه) پس از 1000 روز جنگ، برای نخستین بار یک منطقه مرزی روسیه را با موشک آمریکایی اتکمز هدف قرار دادند.
کرملین روز دوشنبه تصمیم بایدن برای اجازه به اوکراین برای استفاده از موشکهای آمریکایی در حمله به خاک روسیه را «غیرمحتاطانه» خواند و درباره واکنش مسکو به این تصمیم هشدار داد.روسیه تاکنون بارها به غرب درباره «بازی با آتش» از طریق به چالش کشیدن محدودیتهایی که یک قدرت هستهای ممکن است تحمل کند یا نکند، هشدار داده است.
واکنش سریع مسکو
بلافاصله پس از اقدام اوکراین، «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری روسیه تغییر دکترین هستهای این کشور را امضا کرد. حالا دست کرملین برای استفاده از تسلیحات اتمی باز شده است.
این سند با عنوان «درباره تصویب اصول سیاست دولتی فدراسیون روسیه در زمینه بازدارندگی هستهای» در پورتال رسمی حقوقی دولت روسیه موجود است. در فرمان پوتین در مورد «تصویب مبانی سیاست دولتی روسیه در زمینه بازدارندگی هستهای» آمده است: «اگر دشمن با پهپادهای تهاجمی روسیه را تهدید کند، بازدارندگی هستهای ایجاد میشود. همچنین اطلاعات مربوط به پرتاب گسترده سلاحهای تهاجمی هوایی و فضایی در عبور از مرز روسیه یکی از شروط تعیین استفاده از سلاح هستهای است. روسیه آنچه ممکن است مستلزم بازدارندگی هستهای و استقرار موشکها و سامانههای دفاع موشکی باشد، خطر نظامی میداند. استقرار سامانههای دفاع موشکی در فضا توسط دشمن خطری است که خنثیسازی آن، بازدارندگی هستهای روسیه را میطلبد.»
«سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه دیشب (سه شنبه) گفت: «دکترین هستهای خود را منتشر کردیم و آن را در قانون اساسی تایید کردیم و امیدوارم غرب آن را بهطور کامل بخواند.»
دیمیتری پسکوف سخنگوی کرملین روز سه شنبه در سخنانی که خبرگزاری تاس آن را منتشر کرد، گفت: این تغییرات تاکنون عملا ایجاد شده و در صورت لزوم رسمیت خواهند یافت.
ولادیمیرپوتین رئیس جمهوری روسیه سپتامبر (شهریور) گذشته گفت موافقت غرب با استفاده کی یف از موشکهای دوربرد میتواند به معنای «دخالت مستقیم کشورهای عضو سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) باشد زیرا زیرساختارها و نیروهای نظامی ناتو باید برای هدف گیری و شلیک موشکها دخالت کنند.
جزئیات تغییرات
اصلاحات دکترین هستهای سرخ بیان میکند «اگر روسیه هدف حمله متعارفی قرار گیرد که با حمایت یک کشور مجهز به سلاح هستهای انجام شده باشد، احتمالا با واکنش هستهای روسیه مواجه میشود.»
براساس دکترین هستهای کرملین، « روسیه، آنچه را که ممکن است به بازدارندگی هستهای و استقرار موشک و سامانه دفاع موشکی نیاز داشته باشد به عنوان تهدید نظامی قلمداد میکند.» همچنین در این سند آمده است که «بازدارندگی هستهای به طور مداوم در شرایط صلح، تهدید به تجاوز، جنگ و تا زمان استفاده از سلاح هستهای اجرا می شود.» علاوه بر این، عدم قطعیت برای دشمنان بالقوه در مورد مقیاس و مکان استفاده از نیروهای هستهای، به اصول بازدارندگی هستهای روسیه نسبت داده میشود.
مشخصترین واکنش مسکو به احتمال تهاجم علیه عمق خاک روسیه این است که « اطلاعات موثق درباره پرتاب موشک بالستیک در حمله به روسیه یا متحدانش، امکان استفاده از سلاحهای هستهای در واکنش این اقدامات را ایجاد میکند.» همچنین گفته شده است که هرگونه تجاوز به روسیه توسط کشوری که عضو یک ائتلاف است، از دید مسکو به عنوان تجاوز به روسیه توسط کل آن ائتلاف تلقی خواهد شد.
پوتین در ماه سپتامبر گفت که مجوز غرب در مورد استفاده کییف از موشکهای دوربرد به معنای «مشارکت مستقیم کشورهای ناتو، ایالات متحده و کشورهای اروپایی در جنگ اوکراین» است، چرا که عملا زیرساختهای نظامی و پرسنل ناتو در هدف گیری و شلیک موشکهای یاد شده دخیل خواهند بود.
به نوشته اسپوتنیک، تعداد و نوع تسلیحات هستهای که روسیه در اختیار دارد جزو اسرار دولتی است که به دقت از آن محافظت میشود. با این حال برآوردهای منابع معتبر و بیانیههای وزارت دفاع این کشور تصویری تقریبی از ظرفیت تسلیحات هستهای این کشور را ارائه میدهد.
این خبرگزاری با استناد بر منابع وزارت دفاع روسیه، بولتن دانشمندان اتمی، موسسه تحقیقات صلح بین المللی استکهلم و فدراسیون دانشمندان آمریکایی نوشت: تخمین زده میشود که روسیه ۱۷۱۰ کلاهک بر روی ناوهای مختلف در زمانهای مختلف مستقر کرده است. ۲۶۷۰ کلاهک دیگر در انبار و ۱۲۰۰ کلاهک غیرکاربردی و در حال برچیدن دارد که در مجموع شامل ۵۵۸۰ کلاهک است. این موارد کاملا در محدوده ظرفیت تعیین شده در پیمان استارت جدید در سال ۲۰۱۰ هستند که به ابر قدرتهای هستهای اجازه میدهد ۷۰۰ موشک و بمب افکن مستقر، ۱۵۵۰ کلاهک مستقر و بمب افکن و ۸۰۰ پرتابگر مستقر و غیر مستقر را حفظ کنند.
جنگ سخت میدان
نیروهای روسیه کنترل یک پنجم از خاک اوکراین را در اختیار دارند و به تازگی پیشرفتهای سریعی داشته اند. هفتهها قبل از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در ماه نوامبر (آبان) پوتین دستور داد تغییراتی در دکترین هستهای این کشور ایجاد شود تا حمله متعارف به روسیه با کمک یک قدرت هستهای به عنوان حمله مشترک به روسیه تلقی شود.
تحلیلگران غربی مدعی اند این تغییرات تشدید تلاشهای مسکو برای منصرف کردن غرب از گسترش کمک نظامی به اوکراین را هدف قرار میدهد اما واشنگتن درحال افزایش فشار به کرملین است. در مواجهه با تصمیم بایدن گروهی معتقدند که دموکراتها چوب لای چرخ مذاکرات آتی جمهوری خواهان با کرملین گذاشته اند و گروهی معتقدند که رفتار بایدن زمینه سازی برای تقلیل خواستههای پوتین در مذاکره با ترامپ است.
دلیل صدور مجوز حمله به عمق خاک روسیه هرچه بوده باشد ؛ خشم فزآینده کرملین و شخص پوتین را در پی داشته است. تغییر دکترین هستهای روسیه واکنشی قابل پیش بینی بود. در شرایطی که نظام هستهای جهان در نقطه فروپاشی گرفتار شده است امکان بازی رولت روسی و استفاده از تسلیحات تاکتیکی اتمی اجتناب ناپذیر به نظر میرسد.