صادرات گاز و برق ایران به عراق همواره با چالش‌هایی از جنس محدودیت‌های تحریمی، ناترازی گاز و برق در ایران و عدم پرداخت بدهی از سوی عراق مواجه بوده است. حالا پس از فراز و نشیب‌های بسیار، طرفین به این نتیجه رسیده‌اند که بهتر است به جای گاز صادراتی به عراق، در مقابل تهاتر نفت صورت بگیرد. اما نفت ایران در حالت عادی هم درگیر تحریم است، پس چگونه نفت تهاتر شده قرار است به فروش برسد؟
سید‌حمید حسینی، فعال اقتصادی در آغاز درباره توافق ایران و عراق برای تهاتر گاز در برابر نفت به «انتخاب» گفت: ما یک قرارداد طولانی مدت گاز با عراق داریم که به قیمت خوب هم می‌فروشیم. در این سال‌ها نیز عمده پول آن را به روش‌های مختلف گرفته‌ایم. خودمان نیز توافق کردیم و در یک بانک عراقی حسابی برای این کار افتتاح شد و وزارت نیرو عراق هم پول را در آن حساب واریز می‌کند. نتیجتا عراق به تعهدات خود تا حد زیادی عمل کرده است. اینکه ایران نمی‌تواند پول را به دلیل تحریم استفاده کند مقصر عراق نیست، بلکه مقصر آمریکاست. عراقی‌ها می‌گویند من قرارداد گازی دارم و باید گاز بدهید. در فصل‌های مختلف با قطع انرژی از سمت ایران در عراق مشکل ایجاد می‌شود. عراقی‌ها خیلی تلاش کردند که در مذاکره با آمریکا اجازه پرداخت پول به ایران را بگیرند، اما بانک تی. بی.ای با مشکل مواجه است و تحت تاثیر جی پی مورگان قرار دارد.
وی در ادامه افزود: سخت‌گیری‌هایی که از سمت آمریکا برای تهاتر انجام می‌شود هم قابل توجه است. تاجر‌های عراقی نیز با مدل آمریکایی‌ها برای ما کار نمی‌کنند. در شش ماهه اخیر که وضعیت ارز مساعد نبود واردکننده‌ها دچار مشکل شدند. قبلا ثبت سفارش می‌شد، ارز را می‌گیرفتند بعد کالا را می‌آوردند، اما الان دچار مشکل‌اند. الان شاید بشود از این سیستم استفاده کرد که از این محل، یعنی تهاتر نفت و گاز، بخشی از طلب‌ها را وصول کرد.
حسینی سپس در رابطه با ساز و کار اجرایی این طرح اشاره کرد: یک فشاری به عراق از سمت ایران آمد و گاز قطع شد که فکری به حال این وضعیت بشود. قبلا ما این پیشنهاد را به عراق داده‌ایم که اگر پول ندارید به ما نفت بدهید. پیمانکار ایرانی حاضر است نفت خام بگیرد، اما به علت اینک هیچ روابطی بین وزارت خانه‌ها نبود این اتفاق شکل نمی‌گرفت.
وی در ادامه بیان کرد: پیشنهاد آقای السودانی نشان می‌دهد که ما به هر شکل حاضریم همکاری کنیم، ایران نیز موافقت کرده که انرژی را به عراق صادر کند. البته هنوز مشخص نیست این طرح نهایی شده باشد. دیروز هیاتی از ایران به عراق رفته تا مسئله را بررسی کند. در کل پیشنهاد خوبی مطرح شده است. ما می‌توانیم مشتری معرفی کنیم که نفت عراق را بخرد و پولش را به ما بدهد. ما نباید نگرانی برای فروش نفت عراق داشته باشیم. البته جزئیات مشخص نیست و این پیشنهاد جدید است. اینکه پول ما چند سال در عراق بماند و بهره ۵ درصدی به آن بخورد، در نهایت ما بیست درصد از پول نفت را از دست می‌دهیم. ما اگر هزینه‌ای هم برای فروش نفت عراق بدهیم در شرایط فعلی برای کشور ارزش دارد. هزینه این کار از ماندن پول ما در عراق کمتر است.
حسینی در پایان در رابطه با وصول مطالبات نفتی ایران گفت: ما در سال گذشته ۱۸ میلیارد دلار ارز نفتی به واردکنندگان کالا‌های اساسی داده‌ایم. گزارش‌های ۶ ماهه دیوان محاسبات و خزانه‌داری نشان می‌دهد که درآمد‌های نفتی وصول می‌شود و به داخل می‌آید. یکی از منابع مهم درآمد دولت همین درآمد نفت است. آمریکایی‌ها هم خیلی سخت گیری ندارند. به جز بحث کشتی‌ها در دوران بایدن یکی از علت‌های افزایش صادرات این بود که دولت آمریکا خیلی جدی نبود. بایدن مثل ترامپ نبود که به کشور‌های مختلف زنگ بزند و تهدید کند. ما از تمام ظرفیت‌ها استفاده کردیم و حلقه فروش نفت را گسترده کردیم؛ لذا توانمندی ما در فروش نفت افزایش پیدا کرد. در هر حال ما نفت خود را می‌فروشیم و پول را می‌گیریم یکی از دلایل عدم افزایش قیمت نفت افزایش صادرات ایران است.
