فراز و نشیب‌های بازار سهام در چند ماه اخیر وضعیت مبهمی را به وجود آورده که عده‌ای دست دولت را مقصر اصلی می‌دانند. از سوی دیگر سیاست‌های ارزی در کنار تحریم‌های آمریکا در هدایت ایران به سمت بانک تی.بی.آی عراق نیز باعث افزایش قیمت ارز و تغییر و تحولات کاذب در بازار سهام شده است.
احمد جانجان، کارشناس بورس، درباره ماهیت رشد و زیان بورس در روز‌های اخیر به «انتخاب» گفت: واقعیت ماجرا این است که این حد از اصلاح در بازار واقعی نیست. این اتفاق متاثر از یک سری رفتار‌های غیرحرفه ای و خلاف شفافیت و رانتی است. اگر اگر این اتفاقات رخ نمی‌داد این میزان اصلاح هم رخ نمی‌داد. سطح دست اندازی که توسط دولت درباره پتروشیمی‌ها انجام شد بخشی از چالش امروز بورس است. با توجه به افزایش صد درصد رشد نرخ انرژی صنایع یک عده غیرمتخصص گفتند که اتفاقی رخ نداده است. یعنی شرکتی که برای سال گذشته ۲ هزار میلیارد تومان پول انرژی داده و ۳ هزار میلیارد تومان ارزش تولید کرده است، برای امسال باید ۴ هزار میلیارد تومان پول برق بدهد که باعث زیان‌ده شدن شرکت‌ها می‌شود. با همه‌ی این تفاسیر بازار یک رشد قابل توجه می‌کند. کم کم باید انتظار داشت که فضایی در مرداد و شهریور شکل بگیرد که عده ای افسوس بخورند که چرا در این زمان خرید نکرده‌اند.
او در ادامه درباره علل افزایش نرخ ارز و تاثیر آن بر بورس اشاره کرد: در تابستان ۱۴۰۱ اتفاقی که باعث رشد نرخ ارز شد این بود که آمریکا کانال ارز پتروشیمی ما در جبل‌علی را زد. یعنی تحریم آمریکا مراکز ارزی ایران را از دور خارج کرد. در همین شرایط شاهد آن بودیم که برق صنایع قطع شد . آمریکا پیش دستی کرد و تراتسی‌های ما را از دور خارج کرد. تراستی‌ها وظیفه دارند ارز پتروشیمی را به کشور وارد کنند. یعنی اگر شرکتی قرار است که وارداتی داشته باشد از محل ارزی که نزد آن ها مانده است کار خود را پیش می برد. بعد از این اتفاق ما خودمان گاز پتروشیمی را در اواخر پاییز و زمستان قطع کردیم. یعنی آمریکا در یک زمانیکه برق صنایع خود را قطع می‌کنیم و تولید کاهش می یابد و ارز آوری کاهشی است و عرضه‌ی ارز تضعیف می‌شود ما را زد. در شرایط قطع برق که تراستی‌ها ارز بهار و تابستان را به کشور وارد می‌‌کردند راه آن مختل شد. در ادامه هم خودمان با قطع گاز باعث کاهش تولید می‌شویم. لذا در این بین یک گپ به وجود می‌آید. به وجود آوردن شرکت‌های کاغذی نیز چند ماه طول می کشد و این اخلال چند ماهه باعث افزایش نرخ ارز می‌شود.
او در ادامه افزود: اقدام بعدی که من چند ماه پیش درمورد آن هشدار دادم، بستن کانال بانک وارنگلد هامبورگ بود که ما تصفیه کالاهای اساسی مان را آنجا انجام می‌دادیم. پیش بینی من این بود که آمریکا ما را به کانال تصفیه تی.بی.ای در عراق هدایت می‌کند. ما در آینده نیز با تی.بی.آی و نخست وزیر عراق مشکلات زیادی پیدا خواهیم کرد. این مسئله منجر به اختلاف بین دو ملت نیز خواهد شد. نکته جالب این است که در همین شرایط و طی روز های گذشته، آلمان وارنگلد را مسدود کرد، نامه آقای مخبر برای گوشت هم به همین علت بود. هرچند امثال جبراییلی که از تولید اطلاعی ندارند و الفبای تجارت را هم نمی‌دانند آدرس غلط می دهند که با حذف ارز ۴۲۰۰ وارد کننده گوشت شدیم. اشکال برای تصفیه کالاهای اساسی، کشور را درگیر واردات مستقیم کرده است. من از قبل بار‌ها تکرار کرده ام که چه نشسته‌اید که آمریکا رفتار تابستان ۱۴۰۱ را می‌تواند تکرار کند. یعنی اقدام آلمان علیه کانال وارنگلد مساوی اقدام آمریکا در کانال جبل‌علی است. این اقدامات می‌تواند باعث شوک به بازار ارز و جهش نرخ دلار شود.
جانجان درباره افزایش نرخ ارز و جهش بورس گفت: از آنجاییکه امثال جبراییلی با این سیاست های تثبیتی باعث شدند بخش عمده ذخایر خود را برای نگه‌داشتن یک ماه در کانال ۴۹ هزار تومان هدر دهیم، این سیاست‌های تثبیتی غیرکارشناسی که معلوم نیست عدد و رقم آن از کجا در می آید، وضعیت را بدتر می‌کند. با تداوم سیاست اشتباه تثبیت نرخ ارز باعث شدیم که منابع ارزی از بین برود و در پایان سال، خصوصا در ۵ ماه پایان سال شاهد یک رشد جهشی برای ارز با تداوم سیاست‌های فعلی باشیم.
